Klinkier twardy i elastyczny. Porównanie

Fasada budynku to element, który wywiera duży wpływ na to, w jaki sposób wpasowuje się on w otoczenie i jest odbierany przez użytkowników. Dobrze dobrana elewacja może stać się ozdobą obiektu, a jednocześnie chronić go przed wpływem warunków zewnętrznych. Jednymi z ciekawszych materiałów, jakie mogą być użyte na elewacji, są klinkier twardy i elastyczny. Płytki z nich wykonane mają nieco podobne właściwości, istnieje też między nimi sporo różnic.

Dlaczego warto korzystać z płytek klinkierowych?

Klinkier od dawna cieszy się zasłużoną opinią materiału o bardzo dobrych własnościach użytkowych i atrakcyjnym wyglądzie. Cegłę klinkierową tradycyjnie stosowano w budynkach o charakterze prestiżowym – obiektach sakralnych, gmachach użyteczności publicznej, siedzibach instytucji czy większych firm. Klinkieru chętnie używano do budowy eleganckich domów jednorodzinnych. Wielką zaletą klinkieru było to, że wzniesione z niego ściany zewnętrzne wyróżniały się dzięki ciekawym efektom wizualnym, jakie zapewniał ten materiał. Równie dobrze znosiły działanie wszelkich czynników atmosferycznych. Wykonana z nich elewacja miała więc walor dekoracyjny, podkreślając mocne strony projektu architektonicznego, a często także poprawiając jego niedostatki, jak również zabezpieczała obiekt przed zjawiskami pogodowymi. Wraz ze zmianą technik budowlanych i zwiększeniem się znaczenia odpowiedniej izolacji termicznej korzystanie z klasycznej cegły klinkierowej stało się jednak nieco kłopotliwe. Te same efekty można uzyskać za pomocą nowoczesnych płytek klinkierowych dostępnych w różnych rodzajach – podkreśla przedstawiciel marki Elastolith, oferującej nowoczesne elastyczne płytki klinkierowe.

Największą przeszkodą w stosowaniu klasycznych cegieł klinkierowych jest ich masa oraz rozmiary. Współczesne normy dotyczące charakterystyki energetycznej wznoszonych budynków wymagają stosowania odpowiedniego współczynnika przenikania ciepła. W praktyce uniemożliwia to wykonanie ściany jednowarstwowej z cegły klinkierowej, ze względu na niedostateczną wartość jej izolacyjności i zbyt wysokie przewodzenie ciepła. Rozwiązaniem jest budowa ściany trójwarstwowej, oznacza to jednak wydłużenie prac, powiększenie obrysu budynku albo zmniejszenie dostępnej przestrzeni użytkowej, a także wyższy koszt inwestycji. Wynika to ze specyficznej konstrukcji ściany trójwarstwowej. W tym przypadku osobno musi być wykonana ściana nośna – ze zwykłej cegły, pustaków lub betonu, do niej powinno zostać zamocowane ocieplenie, a dopiero na zewnątrz, po pozostawieniu odpowiedniej szczeliny wentylacyjnej, ustawiona zostaje samonośna ściana zewnętrzna z cegły klinkierowej, dodatkowo kotwionej mechanicznie do ściany nośnej. Taka technologia wiąże się ze znacznym wzrostem kosztów materiałów i robocizny, przedłużając także ukończenie prac.

Niedogodności tego typu pozwalają uniknąć płytki klinkierowe. W tym przypadku elewacja jest wykonywana za pomocą elementów przyklejanych do ściany dwu- lub jednowarstwowej, przez co wymiary budynku nie ulegają znacznemu powiększeniu. Technologia układania okładziny jest również znacznie efektywniejsza, ponieważ roboty mogą być ukończone szybciej, niższy jest także ich koszt. Jednocześnie płytki klinkierowe mogą zapewnić taką samą ochronę przed czynnikami atmosferycznymi, a efekty wizualne tak wykończonej fasady nie odbiegają od uzyskiwanych przy pomocy tradycyjnych cegieł. Warto jednak pamiętać, że wśród płytek klinkierowych również można znaleźć całkiem odmienne rozwiązania o różnym koszcie i funkcjonalności.

Wytwarzanie twardych płytek klinkierowych a technologia produkcji płytek elastycznych

Płytki klinkierowe mogą występować w dwóch głównych rodzajach – jako tradycyjne twarde i elastyczne. Oferują one możliwość uzyskania podobnych efektów dekoracyjnych i zbliżonej użyteczności, choć w przypadku płytek twardych wiele zależy od konkretnego producenta. Płytki z klinkieru twardego powstają podobnie jak klasyczna cegła klinkierowa. Odpowiednio wybrany gatunek gliny – szczególnie istotna będzie tu zawartość poszczególnych minerałów i ich wzajemne proporcja – jest formowany z dodatkiem kwarcu i szamotu oraz łączony ze ściśle odmierzoną ilością wody. Po wstępnym wysuszeniu nieodłącznie związanym z niewielkim skurczem płytki są wypalane w temperaturze między 1000 a 1100°C. Barwienie płytek może być przeprowadzane albo w masie – przez łączenie glin o różnej zawartości tlenków żelaza, a zarazem różniących się kolorem, albo za sprawą angobowania, czyli pokrywania mieszaniną gliny, piasku oraz odpowiednio dobranego barwnika, co może dawać efekt bardziej równomiernie rozłożonej i jednolitej kolorystycznie powierzchni.

Płytki elastyczne powstają w zupełnie innej technologii. W tym przypadku podstawowym używanym materiałem jest bardzo dokładnie wyselekcjonowany piasek kwarcowy o odpowiednim uziarnieniu, który jest łączony z wysokiej jakości naturalnymi barwnikami na bazie tlenków żelaza. Pozwala to na skuteczne zabarwienie klinkieru elastycznego w masie i uzyskanie ich bardziej lub mniej zróżnicowanego rozkładu, w zależności od efektu wizualnego, jaki ma zostać osiągnięty. Składniki są następnie łączone z zastosowaniem wytrzymałej, a zarazem elastycznej żywicy polimerowej. Powstała masa może zostać uformowana, a w trakcie produkcji nie pojawia się efekt skurczu takiego jak przy klinkierze twardym, nie ma więc problemów z zachowaniem odpowiednich wymiarów. Lico płytek jest kształtowane ręcznie, co pozwala na nadanie im zindywidualizowanego i niepowtarzalnego wyglądu. Po związaniu składników płytki zyskują zarazem wysoką odporność – z uwagi na użyty kwarc, a także znaczną giętkość, co nie tylko ułatwia transport, eliminując ryzyko pękania powodowanego przez wstrząsy, ale również pomaga podczas ich układania.

Różnice w sposobie montażu płytek twardych i elastycznych

Twarde płytki klinkierowe są wprawdzie lżejsze niż cegła z uwagi na swoją mniejszą grubość, jednak ich ciężar pozostaje dość duży. W przypadku układania na elewacji budynku wzniesionego w technologii ściany dwuwarstwowej konieczne będzie odpowiednie przygotowanie jej powierzchni. Po zainstalowaniu płyt termoizolacyjnych – niezależnie od tego, czy będzie to sztywna wełna mineralna, styropian EPS lub grafitowy czy też płyty PIR/PUR, na całości musi zostać ułożona warstwa odpowiedniego do ich rodzaju kleju, w którym zatapia się siatkę zbrojącą, która ma zabezpieczać izolację. Następnie do powierzchni za pomocą kotew stalowych musi zostać umocowana siatka zbrojąca, na której zostanie zamocowany klinkier. W tym przypadku rodzaj zaprawy musi być dopasowany do płytek, ponieważ w przeciwnym razie ze względu na zachodzące reakcje chemiczne na ich powierzchni mogą się pojawić nieestetyczne wykwity.

Płytki przykleja się podobnie jak zwykłą okładzinę ceramiczną. Dla uzyskania odpowiednich efektów na narożach niezbędne będzie stosowanie dopasowanych kątowników, a także przycinanie płytek na wymagany wymiar za pomocą profesjonalnej przecinarki do ceramiki budowlanej lub szlifierki kątowej z prawidłowo dobraną tarczą. Po ułożeniu twardych płytek klinkierowych, co pociąga za sobą konieczność stosowania właściwych dystansów czy to w postaci tradycyjnych klinów, czy długiego profilu z tworzywa sztucznego niezbędne jest jeszcze fugowanie.

Układanie płytek elastycznych jest o wiele prostsze. Ponieważ mają one mniejszą masę od płytek z klinkieru twardego, można je mocować bezpośrednio do zabezpieczonej warstwy termoizolacyjnej, bez mechanicznych kotew i dodatkowego zbrojenia. Ciężar elastycznych płytek klinkierowych to zaledwie 7 kg/m2 razem z klejem, fasada nie będzie więc zbyt mocno obciążona, a masa płytek nie przekroczy wagi termoizolacji. Podobnie jak w przypadku sztywnego klinkieru do przyklejania płytek służy zaprawa nakładana klasyczną pacą zębatą. W tym przypadku trzeba jednak stosować specjalny klej dostępny u producenta płytek. Służy on nie tylko do mocowania płytek, ale również pełni funkcję fugi. Czynność wypełniania spoin jest więc wykonywana od razu podczas klejenia, co eliminuje konieczność dodatkowego docierania we wszystkie miejsca.

W przypadku korzystania z płytek elastycznych nie ma też konieczności wykorzystywania specjalnych naroży. Płytki są na tyle giętkie, że można z nich uformować kształt dowolnego narożnika, dzięki czemu odpada niezbędne wyliczanie i zamawianie dodatkowych elementów. Równie ważne jest to, że płytki można łatwo przycinać na potrzebny wymiar, korzystając z ostrego noża np. z segmentowym ostrzem albo tradycyjnych nożyc.

Prace przy układaniu elastycznego klinkieru mogą się zakończyć znacznie szybciej, a przez to wiążą się z niższymi kosztami robocizny. Technologia układania eliminuje ryzyko popełnienia błędów, które byłyby możliwe podczas korzystania z płytek sztywnych. Jest ona też na tyle prosta, że cały proces może być wykonany samodzielnie.

Właściwości klinkieru elastycznego

Cechą, która najbardziej rzuca się w oczy w przypadku płytek z klinkieru elastycznego, jest jego niska masa, ma on jednak wiele innych właściwości, dzięki którym dorównuje parametrom klinkieru tradycyjnego, a pod niektórymi względami znacznie go przewyższa. Wśród najważniejszych cech znajduje się wysoka wytrzymałość mechaniczna klinkieru elastycznego, który jest niezwykle odporny na zarysowania i uderzenia. Jego powierzchnia nie ulega więc łatwemu zniszczeniu podczas użytkowania. Kolejną ważną cechą płytek elastycznych jest ich nieduża nasiąkliwość, która wynosi zaledwie 3%. Sprawia to, że woda nie przedostaje się do wnętrza struktury materiału, co oznacza wysoką mrozoodporność i brak ryzyka, że dojdzie do zniszczeń powierzchni podczas mroźnej zimy. Znikoma nasiąkliwość skutkuje także tym, że powierzchnia płytek nie wchłania zabrudzeń, które mogą się znajdować w ściekającej wodzie opadowej. W przypadku osadzania się zanieczyszczonego powietrza i zawartych w nich pyłów elewacja z klinkieru elastycznego może być łatwo oczyszczona za pomocą myjki ciśnieniowej do 30 bar.

Trzeba pamiętać o tym, że elastyczne płytki klinkierowe są w odporne na promieniowanie UV, w związku z czym ich powierzchnia nie ulega odbarwieniom, a elewacja zachowuje pierwotny kolor. Równie duże znaczenie ma wysoka paroprzepuszczalność płytek sprawiająca, że w strukturze ściany nie zachodzi zjawisko kondensacji pary wodnej, która może być transportowana na zewnątrz, nie powodując ani zmniejszania właściwości termoizolacyjnych materiału, ani nie prowadząc do rozwoju grzybów czy pleśni. Warto też podkreślić, że przy układaniu płytek elastycznych nie pojawiają się ubytki podczas cięcia, ponieważ nie dochodzi do wyszczerbiania płytek. Niewielka grubość elementów wynosząca od 3 do 6 mm oznacza też małą masę ułatwiającą transport materiału już na placu budowy.

Jedną z bardziej cenionych właściwości klinkieru elastycznego jest także bogaty wybór kolorów i dostępnych klejów pełniących funkcje fugi. Katalog producenta obejmuje aż 9 tysięcy rozmaitych wybarwień - od bieli po czerń, a także wszystkie kolory charakterystyczne dla naturalnego klinkieru od beżów, przez odcienie ceglastej czerwieni, aż po głębokie brązy. Istnieje nawet możliwość dopasowania barwy i jej niuansów do istniejącego obiektu, co jest szczególnie przydatne podczas renowacji. Jeśli chodzi o fugę, to wybór obejmuje 8 różnych rodzajów, wraz z płytkami pozwala to jednak na stworzenie różnych kompozycji i połączeń. Duże znaczenie ma również różnorodność rozmiarowa płytek. Powstają one w formatach odpowiadających najczęściej używanym wymiarom cegieł. Dostępne są duże płytki NF mające 240 na 71 mm, a także mniejsze WF liczące 240 na 52 mm oraz DF o długości 210 mm i szerokości 50 mm. Producent proponuje też płytki o rozmiarach odpowiadających cegle angielskiej w odmianie UK o szerokości 215 mm i wysokości 65 mm.